Pokolenie, które nie wstąpiło

Nadejście poety

Jarosław Trześniewski-Kwiecień, poeta nie tylko z Mławy, jest widoczny wszędzie gdzie poezja "popasa", chociaż na chwilę, gdzie próbuje wieczorami panować przez kilka godzin, tam gdzie spotykają się poeci zrzeszeni w różnych grupach. Tam gdzie poezja kotwiczy, tam i On cumuje.

Zmuszony do napisania tego artykułu mejlem z kwietnia bieżącego roku długo zastanawiałem się nad casusem poety, który wybitnością swoją „błąka” się po małym świecie literackim i nie wie o tym, że jest wielkim poetą w małym wymiarze dokonań?

Otóż, wiele razy na szlaku, gdzie tylko słuchałem jego wierszy, zawsze to samo spostrzeżenie towarzyszyło i towarzyszy moim rozmyślaniom: dlaczego, dlaczego tak mało mam na biurku, na regale, jego cudownych wierszy pisanych pod wpływem intelektualnego uniesienia? Jawi mi się poeta z Mławy nie jak Feniks, ale jak Felix - szczęśliwe dziecko poezji. Felicita, śpiewam i nie mogę uronić ani jednej łzy, kiedy wzruszenie bierze górę nad opanowaniem. Dlaczego? Ciepły człowiek nigdy nie będzie egzystował z zimnym, dotykiem chłodu, powiewem opamiętania, mając na względzie zaszczyty jak szczyty najwyższe. Bo jest Trześniewski typem, może wzorem ogłady nie tylko językowym - swego czasu, także potrafi plastycznie obrazować sytuacje i zdarzenia, jakie miały miejsce przed laty.  Jest przy tym wytworny językowo, kiedy ciągnie frazy w nieskończoność, i zamknięcie jednej frazy jest jednocześnie otwarciem następnej, taki zabieg uniemożliwia czytelnikowi nabranie oddechu. Ale nie jest tak dobrze w całej rozciągłości, tylko w nielicznych tekstach pomieszczonych w tomie: „Sonaty i repertoria” cudownie współgra jego język z muzyką klasyczną. Miał okres poetyckiego szczytowania, kiedy buszował po rodzinnych archiwach, kiedy zauroczony mentalnością wybitnych polskich poetów, takich jak: Tkaczyszyn-Dycki, czy wspomniany przez Artura Nowaczewskiego, w artykule opublikowanym w „Toposie” - Czesław Miłosz - ideowi przywódcy poety z Mławy.

Ale nie na długo, bo oto Trześniewski postanowił napisać książkę poetycką, od początku do końca stanowiącą tematyczną całość.  Językowo całkowicie odmienną; jakby antypody swoich dotychczasowych dokonań. Co niejako potwierdza, sankcjonuje mój do niego zarzut, formułowany w przeszłości przy okazji naszych poetyckich spotkań. Na eksperymenty jest już za późno, zwłaszcza w sferze języka, podstawowego tworzywa poetyckiego.  To, że Andrzej Sosnowski cztery lata temu wydał w podobnym tonie, swoje „Sylwetki i cienie”, rzucając czytelnikowi nowe, bardzo trudne wyzwanie, nie oznacza, że należy pójść w jego ślady. Jest to, bowiem karkołomne zadanie, ponieważ można popaść w monotematyczność, co obecnie zarzucam poecie z Mławy, jeśli chodzi o „Nadejście”, książkę wydaną w ubiegłym roku przez Fundację Duży Format w Warszawie.

   Wracając do mejla z kwietnia, pragnę kolegę uspokoić, „Dzieci Norwida” powstały z materiałów publikowanych w latach 1976-1989, oraz z tekstów umieszczanych na blogu, szczególnie w dziennikach. Zrozumiałe, że nie pominąłem poetów młodszych, jak Gałkowska, Jopowicz, którego z pewnością pamiętasz, Fedorczyka i kilkoro innych. Nie mogłem o tobie zapomnieć, ale cokolwiek dobrego napisać, jakąś recenzje lub szkic, nie byłem w stanie z uwagi na brak materiałów źródłowych, o które przy każdej okazji prosiłem. Mławskie mury były na te prośby głuche. Tłumaczę to brakiem czasu, Twoją aktywnością medialną, pilnowaniem nie tylko własnych interesów. Portale społecznościowe absorbują bardziej aniżeli kobiety, których przy Tobie nie brakuje. Ale dajmy spokój otoczce, niech inni się nią zajmują, i wspólnie zastanówmy się nad tym, co dalej?

   Trześniewski fragmentaryczny, Trześniewski balansujący od ideału do mniej atrakcyjnego szczegółu, niezwykle wyrazisty i czuły do bólu, zawsze z dobrym słowem nawet w otoczeniu meneli. Też Trześniewski zupełnie niewidoczny, kiedy próbuje odejść, żeby "nadejść", z czymś innym i gdzie indziej? Jakże mi brakuje „czekoladek Mozarta” jakże tęsknię za językiem płynącym niczym sonaty. z góry lub pod górę. Z Wiednia, do Krems, albo na dworcu w Budapeszcie - podmiot poety z Mławy wyławia swoim czułym uchem szmery i tropy naddunajskie, Franciszka Liszta, żeby przenieść je do pięknych wierszy, z dykcją typową dla niego, rozpoznawalną, i tak układa wersy w strofy. aby brzmiały w odpowiednim zestawieniu, zupełnie jak wybrzmiewa muzyka genialnego kompozytora i skrzypka.

   Są poeci jednego lub kilku wierszy. Są poeci jednej książki.  Trześniewskiego cenię za sonaty, „Nadejście” przeszedłem obok, po przeczytaniu, bez emocji i koniecznego zachwytu. Nie jestem nieomylnym. nie mam prawa wydawać wyroków, jednak, jeśli czytam poezję, to do niej wracam albo odkładam do archiwum, jeśli jest tam jeszcze miejsce?

   Nie ma Trześniewskiego w „Dzieciach Norwida”, ale będzie w mojej najnowszej książce pt. „Róże z Montreux”. Bohater pozytywny, niezwykle witalny, chętnie wędrujący za czosnkiem niedźwiedzim, i zbierający polne kwiaty. namiętny palacz i zjadacz czekoladek, gustowny i charyzmatyczny facet. Gdyby zamiast papierosów z ustnikiem, rzucił się na fajkę i napełniał ją czerwoną amforą, Wtedy niejedna dama pióra częściej zaglądałaby do Mławy. I tam nie miałaby czasu na oglądanie mławskich pomników. Skoro jeden żywy promuje miasto najlepiej jak potrafi. Przedstawiciel „Pokolenia, które nie wstąpiło”, bo upadła sowremienna mu epoka.    

Kiedyś pisałem: Mława jest wieżna i murna, dookólna łąkami, na Mazowszu wybiórcza. Dzisiaj dodam: wybiórcza: Jarkowym pisaniem.